Wprowadzenie – zarys sytuacji

Podczas spotkania delegatów Królestwa Baridasu, Królestwa Białorusi, Konsulatu Sclavinii oraz Królestwa Teutonii w Łodzi zarysował się konflikt natury fonologiczno-fonetycznej. Okazało się, że wymowa pewnych skrótów oraz antroponimów (nazw własnych ludzi) znanych mikronautów różni się między uczestnikami spotkania.

Almersko-Złotogrodzki Uniwersytet Lingwistyczny – jako mikroświatowe centrum nauk związanych z językoznawstwem – postanowił zaproponować uregulowanie spornych kwestii, co może nawet ratować życie!

W niniejszej pracy użyto do zapisu języka polskiego znaków Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego (w nawiasach kwadratowych [x]). Dla komfortu odbiorców podano także zapis fonetyczny polski (pomiędzy ukośnikami /x/).

NIA – niepotrzebne przedłużenie?

Jak się okazało, istnieje poważny rozdźwięk pomiędzy wymową teutońską a baridajską skrótu NIA, co obrazuje poniższa tabela:

Jednak trudno jest uznać wymowę baridajską za błąd! Otóż zgodnie z zasadami języka polskiego dwuznak /ni/ wypowiada się przed samogłoską jako [ɲ], choć w wyjątkowych sytuacja możliwa jest wymowa [ɲj] np. Kenia.¹ Przyjąć trzeba również zasadę, że [ɲa] /nia/ wypowiadamy jak [ɲe] /nie/ przez fakt jednosylabowości oraz, że NIA jest skrótem od Naczelna Izba Architektury, w którym żadne ze słów nie zaczyna się od /j/.

Kwazi i Kaxiu – kłopotliwe teutońskie antroponimy

Jak się okazało w Łodzi, kolejne różnice między delegatami zaszły w przypadku wymowy pseudonimu Wojciecha Hergemona oraz nazwiska Diuka Krzysztofa Kwaziego. W pierwszym przypadku różnica ponownie uwidoczniła się miedzy wymową, którą w tej pracy określa się mianem większościowej (bo używanej i uważanej za poprawną przez troje spośród czworga delegatów) a baridajską, jako że tylko delegat Baridasu odznaczył się słyszalną różnicą.

Uważa się w szerszych kręgach wymowę baridajską za błąd. Antroponim Kaxiu należy traktować więc jako wyjątek, w którym samogłoska zmiękcza stojącą przed nią spółgłoskę jak na przykład w słowach Siena, Rossini, pepsi.²

W drugim przypadku materiału badawczego dostarczyła Jej Królewska Wysokość Karolina von Lichtenstein, delegatka i królowa Białorusi. Mówimy więc tutaj o wymowie białoruskiej oraz większościowej.

Tak jak w wypadku słowa Kaxiu i tutaj mamy do czynienia z antroponimem, który należy potraktować jako wyjątek, w którym samogłoska zmiękcza spółgłoskę stojącą przez nią, a więc traktować jako wyjątek jak na przykład Zimbabwe, a wymowę białoruską uznać za rażący błąd.³ Ponoć w niektórych kręgach sarmackich mówi się żartobliwie [‘kfaɕ] /kwasi/.

Zakończenie – scholandzka nadzieja

Prawidłowa, ogólnie przyjęta wymowa może gwarantować uniknięcie zakłopotania w towarzystwie. Jeśli wszyscy przyjmiemy pewne normy, możemy liczyć na to, że nie zakrztusimy się piwem podczas realnego spotkania, gdy usłyszymy dziwne dla naszego ucha lub obco brzmiące określenie. To może nawet uratować życie!

Delegatura teutońska z radością odkryła, że uczestnicy spotkania zgodnie wymawiają toponim Scholandia jako /s-cholandia/, nie /szolandia/, co pokazuje, że niepisany i z góry nieokreślony sposób wymowy jest możliwy do osiągnięcia!

Das Abstract

Während des Treffens der drei Delegierten von den drei sarmatischen Bundesländern bzw. Selbstverwaltungsgebieten und einer Delegierten von Königsreich Weißrussland in realer Stadt Lodsch kam es zur Bemerkung, dass mindestens eine Abkürzung (NIA) und mindestens zwei Antroponyme (Kaxiu, Kwazi) nicht einheitlich sind, wenn es um ihre Aussprache unter den Teilnehmern am Treffen geht. Es ist möglich, die klaren Unterschiede zwischen dem teutonischen und baridaischen Delegierten (NIA), zwischen dem baridaischen Delegierten und anderen Teilhabern (Kaxiu) und zwischen der weißrussischen Delegierten und anderen Teilhabern (Kwazi) zu bemerken.

Die teutonische Aussprache von NIA lautet [ɲa]. Die baridaische dagegen lautet [ɲja]. Man muss annehmen, dass die teutonische Aussprache besser und unter Berücksichtigung der polnischen Phonologie korrekter ist. Die mehrheitliche Aussprache von Kaxiu lautet [‘kaksʲʊ] und dagegen die baridaische [‘kakɕʊ]. Die erste scheint, als ob sie besser wäre, weil sie den anderen polnischen Ausnahmen ähnlich ist. Die mehrheitliche Aussprache von Kwazi lautet [‘kvazi] und dagegen die weißrussische [‘kvaʑi]. Wie bei dem oben stehenden Beispiel soll man sie als eine Ausnahme betrachten.

Die allgemein akzeptierte Aussprachweise könnte sogar das Leben retten, wenn jemand Bier trinkt und wenn er/sie gleichzeitig komische und fremd schallende Worte hört! Eine gemeinsame Phonetik garantiert besseres Verhalten, besseren ersten Eindruck und vor allem besseres Verstehen in der Gesellschaft!


1. Źródło
2. Źródło
3. Źródło