Od dawna Sarmacja i sarmacka polityka cechowała się wysokim poziomem społecznego monitoringu działań polityków i władz. Nie raz i nie dwa przeradzało się to w otwarte konflikty. Niemniej... redakcja pamięta jak w dawnych czasach społeczeństwo Sarmacji znacznie przychylniej przyjmowało nowe inicjatywy, działania, aktywności. Dziś, niestety, często spotykają się one z krytyką już na poziomie startu. Krytykanctwo (bo to jednak nie krytyka) stało się ulubionym sportem znudzonych życiem w wirtualnym świecie Sarmatów. Jeśli, jako społeczeństwo, nic z tym nie zrobimy żadna reforma w Sarmacji się nie powiedzie, nowych mieszkańców nie będzie przybywało, a powszechne przekonanie "że i tak to się nie uda" spowoduje, że za jakiś czas pozostanie zgasić nam światło w serwerowni.

Ważne wydaje się, niezależnie od powyższej zmiany ogólnospołecznej postawy, ponowne sprawienie by polityka była grą o coś. By politycy, których wybierzemy, mieli swobodę kreowania rzeczywistości w zgodzie z własnym sumieniem, nie będąc obarczonym ciężarem w postaci demagogów wołających co i rusz o przeprowadzenie referendum, które starania wybranych władz obali. Musimy skończyć z tą swoistą schizofrenią na kanwie polityki — albo ufamy wybrańcom, albo nie, wtedy zwyczajnie zrezygnujmy z wyborów. Jeśli jednak polityków wybieramy dajmy im nieskrępowane prawo rządzić wedle uznania. Ich kadencja nie jest długa, a od powstrzymania zapędów by Sarmację zaorać mamy Księcia i NIA. Książę, ze wzmocnionym prawem weta, winien w zupełności wystarczyć by ochronić nas przed zgubnym prawodastwem. Niech polityka będzie grą o sumie niezerowej! Niech daje satysfakcję z wygranej i możliwość zmiany otaczającej nas rzeczywistości. Jeśli się na to nie zdecydujemy, będziemy dryfować. Niektórzy już to widzą, niektórzy jeszcze nie.

Interesujące są wyniki pytania dotyczącego roli rządu i kanclerza. Dziś, rząd sprowadzony do roli stricte administracyjnej, nie ma często możliwości rozwinięcia skrzydeł i dokonania spektakularnych działań. Aż 43% ankietowanych opowiada się za diametralną zmianą tej sytuacji i powrotem do rządu, który ma maksymalnie szerokie uprawnienia. Tylko 11% widzi rząd takim jak jest dziś. Co ciekawe, aż 22% gotowe by było oddać pełnię władzy wykonawczej Księciu! Z pewnością to koreluje z potrzebą polityki, jako gry o coś, nie o pietruszkę.

Z kolei w zakresie Sejmu mamy mocno podzielone opinie. Z jednej strony widzimy Sejm jako organ z grubsza ograniczony do swojej roli takiej jaką znamy dziś (35%), albo nawet mniejszej, do zatwierdzania rozporządzeń i dekretów Księcia (11%), czy wręcz jako instytucję niemą, bez znaczenia (11%), a z drugiej strony chcemy Sejmu Walnego (32%-35%), który pozwala na większe zaangażowanie polityczne mieszkańców Księstwa. Ponownie, to korelacja z ogólną potrzebą wzmocnienia atrakcyjności polityki.

Kiedy zapytaliśmy o rolę Księcia zrobiło się nader ciekawie. Blisko 1/5 społeczeństwa widziałaby Księcia jako władcę absolutnego, który rządzi za pomocą dekretów z mocą ustawy, aż 33% chce Księcia aktywniejszego niż dziś, który moderuje i pobudza życie polityczne kraju, 24% opowiada się za tym by, co prawda, Książę stał z boku, ale miał możliwość użycia "bata" w postaci rozwiązanie Sejmu czy odwołanie Rządu, 16% ankietowanych opowiada się natomiast za tym by Książę był li tylko tradycyjnym reprezentantem Kraju, bez faktycznej władzy. Pojawił się również głos dotyczący likwidacji monarchii. Ponownie mamy wyraźny sygnał co do tego, że społeczeństwo sarmackie chce i to mocno, polityki opartej na silnej władzy wykonawczej, władzy, która dysponuje instrumentami dyscyplinowania legislatywy. Większość społeczeństwa oczekuje, że Książę mocniej zaangażuje się w życie polityczne kraju. To jednak może mieć zgubne konsekwencje dla samego Księcia — dość łatwo można bowiem wpaść w środek konfliktu interesów i stracić prestiż jako bezstronny władca.

Ostatnia istotna kwestia to ewentualna reforma ustrojowa. Dziś na horyzoncie mamy trzy wizje, w których rozważana jest zmiana systemu sarmackich władz. Aż 33% poparcia uzyskałoby rozwiązanie, które wprowadziłoby Sejm Walny, który wybierałby swego Marszałka i dwóch Wicemarszałków oraz dysponował możliwością wyrażenia wotum nieufności wobec Kanclerza, który z kolei pochodziłby z wyborów bezpośrednich (dziś Kanclerza wybiera większość sejmowa). Prawo to przysługiwałoby posłom Sejmu Walnego w przypadku rażącej nieaktywności Kanclerza lub działalności na szkodę kraju. 16% badanych opowiada się za 6-osobowym Sejmem, który wyłaniany jest podobnie jak dziś, z tym, że nie ma komitetów wyborczych a wybór jest indywidualny (ordynacja większościowa), na kadencję 4 miesięczną, w taki sposób, że połowa składu Sejmu jest wymieniana co 2 miesiące. Kanclerz w tym rozwiązaniu posiada umiarkowane uprawnienia. I w końcu 19% biorących udział w ankiecie opowiada się za rozwiązaniem, które niegdyś było przedstawione przez JKM, tj. Sejmem Walnym, ale złożonym z trzech izb — Poselskiej, Senatorskiej i Księcia. Senat mieliby tworzyć Namiestnicy, oraz przedstawiciele Szlachty i Arystokracji. Sejm wybierany by był w okręgach wyborczych. Tylko 24% ankietowanych uznało, że reforma nie jest potrzebna.

Fakt, że blisko 3/4 ankietowanych chce takiej, czy innej, reformy to bardzo wyraźny sygnał do tego, że nasza rodzima polityka znalazła się na zakręcie, z którego wyjść bezpiecznie można jedynie podejmując natychmiastowe działania, w celu naprawy sytuacji. Nasza polityka potrzebuje jednak zmian nie tylko w mechanizmach działania państwa, czy mechanizmach wyborczych, ale nade wszystko w naszym do niej podejściu, w naszym podejściu do nas samych. Warto o tym pamiętać. Dzisiejszy marazm, tak ogólny, jak i polityczny, to pokłosie ogólnej niechęci społeczeństwa do inicjatyw, braku radości z powstawania nowych działań i krytykanctwa, które niszczy każdego, prędzej czy później.